O casco antigo: É a parte da cidade urbanizada desde a súa orixe até o crecemento urbano de mediadosdo século XIX. O de Valencia ten unha orixe romana e sitúase no golfo de Valencia, a escasa distancia do mar, nun meandro do río Turia, sobre un altozano, máis a salvo de inundacións. A cidade tiña unha situación favorable respecto das comunicacións (na gran calzada litoral) e respecto da actividade económica(estaba rodeada dunha contorna de boas condicións agrícolas).
Na Idade Media o casco antigo estivo rodeado por unha muralla na época musulmá e por outra na época cristiá (século XIV), que seguía o trazado da actual ronda constituída polas rúas estreitas. Dela consérvanse algunhas portas. As súas funcións eran defensivas, fiscais (cobro de impostos) e sanitarias (illamento da cidade en caso de epidemia).
O plano foi irregular na época musulmá, con rúas estreitas e tortuosas e prazas sen formas definidas, e regularizouse lixeiramente tras a conquista cristiá (1283). Esta irregularidade obsérvase sobre todo no seu parte norte, cuxo centro é a catedral. A trama do casco antigo é compacta, dado que durante séculos, a poboación creceu dentro do recinto amurallado, o que trouxo consigo unha progresiva densificación da trama. A edificación, inicialmente de baixa altura, experimentou unha progresiva verticalización e unha deterioración morfológico e social nalgunhas zonas, que deu lugar a procesos de renovación e substitución por casas de maior altura e calidade.
O casco antigo conserva importantes monumentos, como a catedral e palacios e igrexas de diversasépocas.
O ensanche: Desde mediados do século XIX o crecemento da cidade obrigou a ampliar o recinto urbano. As causas foron a prosperidade agraria, un primeiro proceso de industrialización (ao redor das industrias da madeira e do moble e da metalurgia) e a revolución dos transportes (trazado dunha tupida rede ferroviaria que tiña como
centro a cidade e ampliación e modernización do porto. Para ampliar a cidade, as murallas do século XIV foron derrubadas (1865) e no seu lugar creouse unha rolda
exterior que se converteu na rúa principal.
O ensanche burgués realizouse rodeando polo sur ao casco antigo, en diversas fases que veñen limitadas por grandes vías. Tiña plano en cuadrícula inspirado no de Cerdá de Barcelona, trama en mazás amplas e casas grandes e de calidade. As barriadas industriais creáronse sobre todo na zona portuaria e na parte meridional, con casas
pequenas e materiais de mala calidade, que sufriron unha temperá deterioración.
Na segunda metade do século XX a industria e os servizos creceron notablemente, e con eles a inmigración, a poboación e a urbanización, dando lugar a unha extensa periferia na que se instalaron áreas industriais, enormes barriadas para acoller aos inmigrantes ao oeste e sur do ensanche e equipamentos.
Os principais eixos de crecemento urbano desde mediados do século xx foron os seguintes:
- O sur da cidade, a raíz do trazado dun novo curso artificial para o Turia, que bordea a cidade polo oeste e polo sur. A obra, que empezou a planearse desde a inundación de 1957, levou á práctica a mediados dos 70, e supuxo ademais a creación dunha rolda de tráfico de gran capacidade, xa que a nova canle está flanqueado por autovías.
- O norte da cidade, pois a vella canle converteuse nun espazo verde. Na beira esquerda do río creáronse equipamentos (novo campus universitario, un recinto feiral e instalacións deportivas).
- As estradas de Madrid e Barcelona. O porto quedou plenamente integrado na cidade, presentando unha gran actividade de carga e pasaxe, e a cidade desbordouse sobre os municipios periféricos para formar unha gran aglomeración urbana.
Actualmente as funcións da cidade son industriais (metalurgia, construcións mecánicas, química, madeira e moble, téxtiles, alimentación) e terciarias, nas que, ademais do turismo hai que ter en conta as político-administrativas, como resultado da localización na cidade do parlamento e demais institucións da Comunidade Autónoma. A horta foi a gran perdedora no proceso de expansión urbana, pois os ricos
campos van sendo invadidos pola edificación.
Tomado de: MUÑOZ DELGADO, Mª Concepción, Selectividade Xeografía LOGSE. Probas de 1999, Ed. Anaya, Madrid, 2000.
______________________________
